Komu i kiedy przysługuje zachowek? Czy można go wyłączyć?

Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która ma na celu ochronę interesów najbliższych członków rodziny zmarłego. W niniejszym artykule omówimy, komu przysługuje zachowek, kiedy można go żądać oraz czy istnieje możliwość wyłączenia tego uprawnienia.

Komu przysługuje zachowek?

Zachowek przysługuje osobom bliskim zmarłego, które zostały pominięte w testamencie lub otrzymały w nim mniej niż wynikałoby z ich prawnego udziału w spadku. Zgodnie z art. 991 § 1 kodeksu cywilnego uprawnionymi do zachowku są zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), małżonek oraz rodzice zmarłego. Rodzeństwo nie zalicza się do grupy uprawnionych do zachowku, może jednak brać udział w dziedziczeniu ustawowym po zmarłym rodzeństwie. Zachowek można żądać tylko wtedy, gdy osoba uprawniona nie otrzymała należnego jej udziału w spadku. Jeśli zatem zmarły pozostawił testament, a uprawniony do zachowku nie został w nim uwzględniony lub otrzymał mniej niż przysługiwałoby mu z tytułu prawa spadkowego, może on wystąpić o przyznanie mu zachowku. Jeżeli szukasz prawników, którzy pomogą Ci w sprawach związanych z zachowkiem w Gdańsku i okolicach, skontaktuj się z nami. 

Czy można wyłączyć prawo do zachowku?

Prawo do zachowku można wyłączyć jedynie w szczególnych okolicznościach. Przede wszystkim zmarły może wyłączyć uprawnionego do zachowku, jeśli ten dopuścił się takiego postępowania, które uzasadniałoby jego wydziedziczenie. Przepisy wskazują na dwie główne przesłanki, które uprawniają spadkodawcę do pozbawienia spadkobiercy prawa do zachowku. Są to niewdzięczność oraz rażące naruszenie obowiązków względem spadkodawcy. Przykłady takich sytuacji to m.in. próba pozbawienia życia zmarłego, znęcanie się nad nim lub jego rodziną, celowe zatajenie testamentu czy odmowa udzielenia pomocy zmarłemu w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia. Inną sytuacją, w której można wyłączyć prawo do zachowku, jest zawarcie umowy o zrzeczenie się zachowku. Taka umowa może być zawarta między zmarłym a uprawnionym do zachowku za życia zmarłego.