Zaspokojenie potrzeb rodziny

Czy obowiązek zaspokojenia potrzeb rodziny to obowiązek alimentacyjny?

I tak i nie. Obowiązek ten ma co najwyżej „charakter alimentacyjny”, nie jest jednak sticte obowiązkiem alimentacyjnym. Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny ma szerszy charakter niż obowiązek alimentacyjny. Oba roszczenia mają na celu uzyskanie środków utrzymania dla osoby uprawnionej. I oba realizują się w wymiarze kwoty pieniężnej płatnej miesięcznie. Różnice dotyczą przesłanek (podstaw) obu roszczeń oraz źródła obowiązku (między kim a kim).

Kiedy możemy żądać zaspokojenia potrzeb rodziny?

Obowiązek ten wynika z innego ogólnego obowiązku z art. 23 k.r.o., który nakłada na małżonków obowiązek działania na rzecz rodziny. Obowiązek ten wiąże się tylko z małżeństwem, a rodziną są tu w szczególności małżonkowie i dzieci, także dzieci przysposobione. Obowiązek ustaje w razie separacji i rozwodu orzeczonego przez sąd. Separacja faktyczna małżonków nie znosi tego obowiązku. Partnerzy, spoza małżeństwa, nie mogą domagać się zaspokojenia potrzeb utrzymania rodziny. Takiego zaspokojenia nie mogą żądać też krewni, w przeciwieństwie do alimentów, których żądać mogą. Co ważne, jeżeli małżonkowie nie mają dzieci, mogą od siebie żądać zaspokojenia potrzeb rodziny, rodzina to też sami małżonkowie.

Zaspokojenia potrzeb rodziny możemy żądać tylko w okresie trwania małżeństwa, czyli również w procesie o rozwód, ale już nie po rozwodzie, wówczas możemy żądać tylko zasądzenia alimentów czy to na rzecz dzieci czy też małżonka.

W jakim zakresie oraz od kogo możemy żądać zaspokojenia potrzeb rodziny?

Małżonkowie względem siebie oraz dzieci względem rodziców (małżonków) mają prawo do równej stopy życiowej. Małżonkowie powinni żyć na tym samym poziomie, niezależnie od tego jakie każdy nich uzyskuje zarobki. Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny przez każdego z małżonków wyznaczają możliwości, zarówno zarobkowe jak i majątkowe każdego małżonka, z uwzględnieniem reguły równej stopy życiowej oraz rzeczywistych potrzeb członków rodziny, niekoniecznie tylko tych niezbędnych.

W jakim zakresie oraz od kogo możemy żądać alimentów?

Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej (wstępni-zstępni, a więc rodzice-dzieci, ale też dziadkowie-wnuki) oraz rodzeństwo. Obowiązek ten nie dotyczy małżonków, z wyjątkiem byłych małżonków po rozwodzie, o ile spełnione są przesłanki (niedostatek, istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego). W praktyce najczęściej mamy do czynienia z obowiązkiem alimentów rodziców na dzieci. W tym przypadku nie ma znaczenia czy dzieci pochodzą z małżeństwa czy z konkubinatu, nie ma też znaczenia, czy rodzicowi przysługuje władza rodzicielska czy jest tej władzy pozbawiony.

Jakie roszczenie wybrać?

To zależy. Jeżeli strony pozostają małżeństwem, a małżonek nie łoży na utrzymanie ani dzieci, ani żony, można złożyć pozew o przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny, dzieci i małżonka. Można też poprzestać na pozwie o alimenty na dzieci w ich imieniu. W toku ewentualnego rozwodu, należałoby składać o zaspokajanie potrzeb rodziny – potrzeb małżonka, bo małżeństwo trwa i o alimenty na dzieci. Alimenty na nas (małżonka) sąd może ustalić na okres po rozwodzie, nie na okres trwania procesu. To istotna różnica.

Niezależnie od wyboru roszczenia, musimy je przed sądem udowodnić. W tym celu warto gromadzić faktury, rachunki za żywność, odzież, materiały szkolne, zajęcia dzieci, opłaty na mieszkanie, koszty przejazdów (paliwo, bilety miesięczne), leki i koszty leczenia, zaświadczenia ze szkoły lub przedszkola, koszty wyjazdów na wakacje etc.